Codependent Relationships เมื่อความรักกลายเป็นการพึ่งพาเกินไป

คุณรู้สึกว่าคุณให้มากเกินไปในความสัมพันธ์ไหม?

บางครั้ง เราอาจเข้าใจว่าความรักหมายถึงการเสียสละและการให้ทุกสิ่งทุกอย่างแก่คนที่เรารัก เราเต็มใจที่จะทำทุกอย่างเพื่อให้ความสัมพันธ์ดำเนินไปได้อย่างราบรื่น และพยายามทำให้คู่ของเรามีความสุขที่สุด แต่หากคุณรู้สึกว่าคุณต้องพึ่งพิงอีกฝ่ายมากเกินไป หรือในทางกลับกัน คุณต้องคอยดูแล เอาใจใส่ และช่วยเหลือคู่ของคุณตลอดเวลา จนละเลยความต้องการและความรู้สึกของตัวเอง สิ่งนี้อาจเป็นสัญญาณของ Codependent Relationship หรือ ความสัมพันธ์แบบพึ่งพิงมากเกินไป ซึ่งเป็นรูปแบบความสัมพันธ์ที่อาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพจิต และทำให้คุณสูญเสียตัวตนของตัวเองไปโดยไม่รู้ตัว

Codependency ไม่ได้หมายถึงความรักที่ลึกซึ้งหรือการเป็นคู่ชีวิตที่ดีเสมอไป แต่เป็นความสัมพันธ์ที่ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือทั้งสองฝ่ายมีความต้องการทางอารมณ์ที่พึ่งพาซึ่งกันและกันมากเกินไป จนกลายเป็นความสัมพันธ์ที่ขาดความสมดุล และอาจนำไปสู่ปัญหาด้านความมั่นใจในตัวเอง ความเครียด และความเหนื่อยล้าทางจิตใจในระยะยาว หากปล่อยไว้โดยไม่แก้ไข Codependency อาจส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตโดยรวม และทำให้คุณรู้สึกติดอยู่ในความสัมพันธ์ที่ทำให้คุณไม่มีความสุข

มาทำความเข้าใจให้มากขึ้นเกี่ยวกับ Codependent Relationships และเรียนรู้แนวทางรับมือเพื่อสร้างความสัมพันธ์ที่ดีต่อสุขภาพ รวมถึงการก้าวออกจากวงจรของการพึ่งพิงที่มากเกินไป เพื่อให้คุณสามารถใช้ชีวิตและความรักได้อย่างมีความสุขและมั่นคงมากขึ้น

Codependent Relationships คืออะไร?

Codependent Relationship คือความสัมพันธ์ที่ฝ่ายหนึ่งหรือทั้งสองฝ่ายพึ่งพากันทางอารมณ์มากเกินไป จนเกิดความไม่สมดุลในความสัมพันธ์ คนที่อยู่ในความสัมพันธ์ลักษณะนี้มักให้ความสำคัญกับความต้องการของอีกฝ่ายมากกว่าของตัวเอง พวกเขาอาจพยายามทำทุกอย่างเพื่อให้คู่ของตนมีความสุข แม้ว่าจะต้องเสียสละความสุขของตัวเองก็ตาม บางครั้ง พวกเขาอาจกลัวการถูกปฏิเสธหรือกลัวว่าคู่ของตนจะไม่รัก จึงพยายามทำทุกวิถีทางเพื่อรักษาความสัมพันธ์เอาไว้ แม้ว่าสิ่งนั้นจะทำให้พวกเขารู้สึกเหนื่อยล้าหรือไม่มีความสุขก็ตาม

ในความสัมพันธ์แบบ Codependency มักมีลักษณะของการให้และการเสียสละมากเกินไป จนฝ่ายที่คอยดูแลอาจรู้สึกว่าตัวเองมีหน้าที่ต้องแก้ปัญหาทุกอย่างให้คู่ของตน หรือรู้สึกผิดหากไม่สามารถช่วยเหลืออีกฝ่ายได้ ในขณะที่อีกฝ่ายอาจคุ้นชินกับการได้รับความช่วยเหลือ และพึ่งพาความรักและการสนับสนุนจากคู่ของตนจนไม่สามารถจัดการกับปัญหาของตัวเองได้ สิ่งนี้อาจนำไปสู่ความสัมพันธ์ที่ฝ่ายหนึ่งสูญเสียตัวตนและละเลยความต้องการของตัวเอง จนส่งผลกระทบต่อสุขภาพจิต ความมั่นใจในตัวเอง และคุณภาพชีวิตโดยรวม

หากความสัมพันธ์ของคุณมีลักษณะคล้ายกับ Codependent Relationship อาจถึงเวลาที่ต้องกลับมาทบทวนและสร้างขอบเขตที่ชัดเจน เพื่อให้ทั้งคุณและคู่ของคุณสามารถมีความสัมพันธ์ที่สมดุล สุขภาพดี และเติมเต็มกันอย่างแท้จริง

ลักษณะของ Codependent Relationship

กลัวการถูกทอดทิ้งหรือถูกปฏิเสธ

คุณอาจรู้สึกกังวลอยู่ตลอดเวลาว่าคู่ของคุณจะเดินจากไป หรือกลัวว่าจะไม่ได้รับความรักและการยอมรับ จึงพยายามทำทุกอย่างเพื่อรักษาความสัมพันธ์ไว้ แม้ว่าสิ่งนั้นจะทำให้คุณรู้สึกไม่มีความสุขหรืออึดอัดใจก็ตาม

พยายามทำให้คู่ของตนพอใจเสมอ แม้ต้องเสียสละตัวเอง 

คุณอาจใส่ใจความต้องการของคู่รักมากกว่าของตัวเอง และยอมทำสิ่งต่าง ๆ เพียงเพื่อให้พวกเขามีความสุข แม้ว่าจะต้องละเลยความรู้สึกของตัวเอง หรือทำในสิ่งที่ขัดกับความต้องการของคุณก็ตาม พฤติกรรมนี้อาจทำให้คุณรู้สึกเหนื่อยล้า และค่อย ๆ สูญเสียตัวตนของตัวเองไปโดยไม่รู้ตัว

รู้สึกว่าคุณค่าของตัวเองขึ้นอยู่กับความรู้สึกหรือความคิดเห็นของอีกฝ่าย 

คุณอาจให้ความสำคัญกับสิ่งที่คู่ของคุณคิดหรือรู้สึกมากเกินไป จนกลายเป็นว่าคุณต้องการการยืนยันจากพวกเขาเพื่อรู้สึกว่าตัวเองมีคุณค่า หากพวกเขาไม่แสดงออกถึงความรักหรือความสนใจ คุณอาจรู้สึกว่าตัวเองไม่มีค่าและไม่ดีพอ

ไม่สามารถตั้งขอบเขตที่ชัดเจนในความสัมพันธ์ 

คุณอาจยอมให้คู่ของคุณล้ำเส้น หรือควบคุมคุณในบางเรื่องโดยไม่รู้ตัว เพราะคุณกลัวว่าการปฏิเสธหรือแสดงความต้องการของตัวเองจะทำให้เกิดความขัดแย้ง หรือทำให้อีกฝ่ายไม่พอใจ การไม่มีขอบเขตที่ชัดเจนอาจทำให้คุณรู้สึกอึดอัด และทำให้ความสัมพันธ์กลายเป็นภาระมากกว่าความสุข

มักดึงดูดคู่ที่มีปัญหาทางอารมณ์หรือการเสพติด 

หากคุณมักพบว่าคู่ของคุณมีปัญหาทางอารมณ์รุนแรง หรือมีพฤติกรรมเสพติดบางอย่าง เช่น ติดแอลกอฮอล์ ติดยาเสพติด หรือมีแนวโน้มพึ่งพาคุณทางจิตใจมากเกินไป อาจเป็นไปได้ว่าคุณกำลังตกอยู่ในความสัมพันธ์ที่ไม่สมดุล และอาจต้องรับบทบาทของ “ผู้ช่วยเหลือ” อยู่ตลอดเวลา ซึ่งอาจทำให้คุณรู้สึกเหนื่อยและหมดพลัง

หากคุณมีพฤติกรรมเหล่านี้ อาจถึงเวลาที่ต้องทบทวนความสัมพันธ์ของคุณ ลองสำรวจว่าความสัมพันธ์นี้ส่งผลต่อสุขภาพจิตและความเป็นอยู่ของคุณอย่างไร และพิจารณาว่าถึงเวลาที่ต้องปรับเปลี่ยนพฤติกรรม หรือสร้างขอบเขตที่ชัดเจนเพื่อให้ตัวเองมีความสุขและมีความสัมพันธ์ที่ดีต่อสุขภาพมากขึ้น

ผลกระทบของ Codependency ต่อสุขภาพจิตและความสัมพันธ์

Codependency ไม่เพียงแต่ส่งผลกระทบต่อความสัมพันธ์ของคุณเท่านั้น แต่ยังสามารถนำไปสู่ปัญหาสุขภาพจิตที่รุนแรงขึ้นหากไม่ได้รับการแก้ไขอย่างเหมาะสม ความสัมพันธ์ที่พึ่งพิงกันมากเกินไปอาจทำให้คุณรู้สึกหมดพลัง เครียด และสูญเสียตัวตนไปทีละน้อย ซึ่งอาจส่งผลต่อคุณภาพชีวิตในระยะยาว

ความเครียดและความวิตกกังวล

คนที่อยู่ใน Codependent Relationship มักจะกังวลเกี่ยวกับความรู้สึก ความต้องการ หรือปัญหาของคู่ของตนอยู่ตลอดเวลา จนละเลยความต้องการของตัวเอง ความวิตกกังวลนี้อาจทำให้คุณรู้สึกเครียดเรื้อรัง ไม่สามารถผ่อนคลายได้ และมีแนวโน้มที่จะเกิดอาการ Burnout หรือหมดไฟทางอารมณ์

ภาวะซึมเศร้า

การให้ความสำคัญกับอีกฝ่ายมากกว่าตัวเอง อาจทำให้คุณรู้สึกหมดพลังและขาดความมั่นใจในตัวเอง เมื่อคุณรู้สึกว่าอีกฝ่ายไม่เห็นคุณค่าของสิ่งที่คุณทำหรือไม่ให้ความรักตอบกลับในแบบที่คุณต้องการ คุณอาจเริ่มรู้สึกโดดเดี่ยว ไร้ค่า และพัฒนาความคิดเชิงลบเกี่ยวกับตัวเอง ซึ่งอาจนำไปสู่ภาวะซึมเศร้าในที่สุด

ความสัมพันธ์ที่ไม่สมดุล

Codependent Relationship มักมีลักษณะที่ฝ่ายหนึ่งเป็น “ผู้ให้” ตลอดเวลา ขณะที่อีกฝ่ายเป็น “ผู้รับ” ซึ่งอาจนำไปสู่ความสัมพันธ์ที่ไม่สมดุล อีกฝ่ายอาจค่อย ๆ เคยชินกับการได้รับโดยไม่ต้องพยายาม และอาจเริ่มใช้ประโยชน์จากความเสียสละของคุณ นอกจากนี้ คุณอาจรู้สึกว่าไม่มีใครเห็นค่าคุณในความสัมพันธ์ และท้ายที่สุด อาจรู้สึกถูกเอาเปรียบหรือหมดศรัทธาในความรัก

ขาดขอบเขตที่ชัดเจน

คนที่มีแนวโน้ม Codependency มักไม่สามารถกำหนดขอบเขตในความสัมพันธ์ได้ชัดเจน พวกเขาอาจรู้สึกผิดหากต้องปฏิเสธหรือขอพื้นที่ส่วนตัว ซึ่งทำให้เกิดปัญหาการสื่อสารและความไม่เข้าใจกันได้ง่าย ความสัมพันธ์แบบนี้อาจเต็มไปด้วยความคาดหวังที่ไม่สมเหตุสมผล การไม่สามารถสื่อสารความต้องการของตนเองได้อย่างตรงไปตรงมา อาจทำให้เกิดความรู้สึกไม่พอใจสะสมและนำไปสู่ความขัดแย้งในระยะยาว

เมื่อปัญหาเหล่านี้สะสมไปเรื่อย ๆ อาจทำให้คุณรู้สึกหมดหนทางและติดอยู่ในความสัมพันธ์ที่ไม่มีความสุข ดังนั้น การตระหนักรู้ถึงผลกระทบเหล่านี้และหาทางแก้ไขจึงเป็นสิ่งสำคัญเพื่อให้คุณสามารถสร้างความสัมพันธ์ที่สมดุลและมีสุขภาพดีขึ้นได้

วิธีรับมือและก้าวออกจาก Codependency

การออกจากความสัมพันธ์ที่มีลักษณะพึ่งพาอาศัยกันมากเกินไป (Codependency) อาจเป็นเรื่องท้าทาย แต่การตระหนักรู้และลงมือเปลี่ยนแปลงสามารถช่วยให้คุณสร้างความสัมพันธ์ที่สมดุลและดีต่อสุขภาพมากขึ้นได้ นี่คือ 4 วิธีที่คุณสามารถเริ่มต้นได้

สร้างขอบเขตที่ชัดเจน (Set Healthy Boundaries)

ในความสัมพันธ์ที่มี Codependency ขอบเขตมักจะเลือนลางหรือแทบไม่มีเลย ซึ่งอาจทำให้คุณรู้สึกว่าอีกฝ่ายเข้ามามีอิทธิพลต่อชีวิตของคุณมากเกินไป จนคุณไม่มีพื้นที่เป็นของตัวเอง การตั้งขอบเขตอย่างชัดเจนเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยให้คุณรักษาความเป็นตัวของตัวเองและไม่รู้สึกถูกเอาเปรียบ

ฝึกปฏิเสธ เมื่อคุณรู้สึกว่าอีกฝ่ายกำลังใช้ประโยชน์จากความมีน้ำใจของคุณ อย่ารู้สึกผิดหากต้องพูดว่า “ไม่” กับสิ่งที่ทำให้คุณรู้สึกไม่สบายใจ

กำหนดเวลาส่วนตัว สำหรับกิจกรรมที่คุณรัก เช่น การอ่านหนังสือ การออกกำลังกาย หรือการพบปะเพื่อนฝูง เพื่อให้คุณมีพื้นที่เป็นของตัวเอง

อย่ารู้สึกผิดเมื่อให้ความสำคัญกับตัวเอง การดูแลตัวเองไม่ใช่ความเห็นแก่ตัว แต่เป็นสิ่งจำเป็นสำหรับสุขภาพจิตที่ดี

พัฒนาความรักและการเคารพตัวเอง (Self-Love & Self-Worth)

คนที่ติดอยู่ใน Codependent Relationship มักจะให้ความสำคัญกับอีกฝ่ายมากกว่าตัวเองจนหลงลืมคุณค่าของตัวเอง การพัฒนาความรักและความเคารพตัวเองเป็นกุญแจสำคัญที่จะช่วยให้คุณออกจากวงจรนี้ได้

ฝึกพูดกับตัวเองในเชิงบวก แทนที่จะตำหนิตัวเองเมื่อมีสิ่งผิดพลาด ลองให้กำลังใจตัวเองด้วยคำพูดที่สร้างสรรค์ เช่น “ฉันมีคุณค่า” หรือ “ฉันสามารถดูแลตัวเองได้”

ใช้เวลาอยู่กับคนที่สนับสนุนคุณจริง ๆ หลีกเลี่ยงความสัมพันธ์ที่ทำให้คุณรู้สึกหมดพลัง และให้เวลากับคนที่รักและเคารพคุณอย่างแท้จริง

ทำกิจกรรมที่ช่วยให้คุณมีความสุขโดยไม่ต้องพึ่งพาผู้อื่น ไม่ว่าจะเป็นการเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ ออกกำลังกาย หรือทำงานอดิเรก สิ่งเหล่านี้ช่วยให้คุณค้นพบความสุขในตัวเองโดยไม่ต้องอิงกับผู้อื่นเสมอไป

ฝึกการสื่อสารที่ดีขึ้น (Improve Communication Skills)

ในความสัมพันธ์แบบ Codependency การสื่อสารมักมีปัญหา เช่น การไม่สามารถแสดงความต้องการของตนเองได้อย่างชัดเจน หรือการใช้วิธีการสื่อสารที่ไม่เหมาะสม การพัฒนาทักษะการสื่อสารสามารถช่วยให้คุณมีความสัมพันธ์ที่มีสุขภาพดีขึ้นได้

พูดความต้องการของคุณอย่างตรงไปตรงมา โดยไม่ต้องกลัวว่าอีกฝ่ายจะไม่พอใจ ความสัมพันธ์ที่ดีควรมีพื้นที่ให้แต่ละคนแสดงออกถึงความต้องการของตนเอง

หลีกเลี่ยงการใช้ความรู้สึกผิดหรือการบงการ การสื่อสารควรอยู่บนพื้นฐานของความจริงใจและความเคารพซึ่งกันและกัน

รับฟังความคิดเห็นของอีกฝ่ายโดยไม่ละเลยตัวเอง การมีบทสนทนาที่เปิดกว้างและสร้างสรรค์ช่วยให้ทั้งสองฝ่ายเข้าใจกันมากขึ้นและลดความขัดแย้งในความสัมพันธ์

ขอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญ (Seek Professional Help)

การแก้ไขปัญหา Codependency อาจเป็นเรื่องยากหากคุณต้องเผชิญกับมันเพียงลำพัง การขอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญสามารถช่วยให้คุณเข้าใจรากของปัญหาและหาทางออกที่เหมาะสม

การเข้าพบนักจิตวิทยาหรือนักจิตบำบัด สามารถช่วยให้คุณเรียนรู้วิธีจัดการกับ Codependency พวกเขาจะช่วยให้คุณสำรวจรากของพฤติกรรมนี้และหาวิธีเปลี่ยนแปลงอย่างเป็นขั้นตอน

เข้าร่วมกลุ่มสนับสนุน การพูดคุยกับคนที่มีประสบการณ์คล้ายกันสามารถช่วยให้คุณรู้สึกไม่โดดเดี่ยวและได้รับคำแนะนำที่เป็นประโยชน์

อ่านหนังสือและบทความเกี่ยวกับการสร้างความสัมพันธ์ที่ดี ความรู้เพิ่มเติมสามารถช่วยให้คุณเข้าใจพฤติกรรมของตัวเองและหาทางปรับปรุงความสัมพันธ์ให้ดีขึ้น

หากคุณต้องการคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ Counselling Thailand มีนักจิตบำบัดมืออาชีพที่พร้อมช่วยเหลือคุณในการสร้างความสัมพันธ์ที่สมดุลและมีสุขภาพดีขึ้น ติดต่อเราเพื่อรับคำปรึกษาและเริ่มต้นเปลี่ยนแปลงชีวิตของคุณได้แล้ววันนี้